Get Connected 2020 deel 2 | Arbeidsmarkt, groen economisch herstel en innovatie in de regio Utrecht

Arbeidsmarkt

Wat betekent de coronacrisis voor de arbeidsmarkt en specifiek voor de regio Utrecht? Op video legt Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan Tilburg University, uit wat de impact voor Nederland is. “Nederland doet het eigenlijk nog goed. 8,5% Terugval is onder het gemiddelde in Europa. Dat heeft natuurlijk ook te maken met de steun vanuit de overheid. De werkloosheid zal weer afnemen, maar hoe lang dat duurt, dat kan niemand zeggen. De arbeidsmarkt zal voorzichtig herstellen. Omdat we ook en krimpende beroepsbevolking hebben, zal er genoeg vraag zijn áls het weer aantrekt”.

Wel denkt Wilthagen dat omscholen nodig zal zijn. Maar, zo zegt hij: “Het is erg sectoraal georganiseerd in Nederland. Als mensen van ene naar andere sector moeten, is daar geen systeem voor”. Daar ligt een grote zorg, volgens Wilthagen. Organisaties die de sectoren bedienen, moeten nu zo snel mogelijk één team worden. Daarvoor is ook de regio nodig.

Aan tafel Robert Strijk (gedeputeerde Provincie Utrecht), Bastiaan Starink (partner PWC), Jan Bogert (Voorzitter College van Bestuur Hogeschool Utrecht), die verder doorgaan over dit thema. Strijk trapt af: “We zijn weerbare regio. Er is veel diversiteit in de regio, we zijn niet dominant afhankelijk van één sector. Daardoor is de dip misschien iets minder groot. De grote vraag is: zijn we wendbaar?”

Volgens Starink gaat herstel niet vanzelf: “Vóór corona had de regio veel tekorten. Bijvoorbeeld in zorg en ook was er een tekort aan technisch geschoold personeel. We hadden 250.000 werklozen en evenveel vacatures. Eigenlijk was er sprake van frictiewerkloosheid. Mensen hadden niet de juiste competenties. Deze mismatch wordt door de huidige crisis veel duidelijker gemaakt. Ook nu is omscholen belangrijk, maar zal niet iedereen lukken. De tekorten in deze sectoren niet zomaar weggewerkt; we hebben niet de goede skills voor de banen van de toekomst. We moeten upskillen”

Bogert vult aan: “Vanuit mijn rol bij de Human Capital Agenda (HCA) denk ik: hebben we daar in Utrecht het goed antwoord op? En het antwoord is: nee, nog niet. Vanuit de HCA zijn we vooral bezig geweest met arbeidsmarktinterventies, initiatieven, netwerken en samenwerken, allemaal op kleine schaal. Maar wat zijn de grote vragen op de arbeidsmarkt en kunnen we hieraan – breed in de regio- werken met een langetermijnvisie?”

Hoe gaan we het herstel van de arbeidsmarkt in de regio voor elkaar krijgen? Strijk: “De vraag is: Hoe breng je mensen naar de banen van de toekomst? Vanuit latende sectoren naar vragende sectoren, zoals onderwijs, zorg en bouw”. Bogert ziet een mooi voorbeeld in het onderwijs: “Werkgevers in onderwijs in de regio Utrecht zien tekorten van onderwijzend personeel toenemen en gaan vooraf boven-formatief mensen aannemen en opleiden, zodat er zo meteen voldoende personeel is. Zo worden stewardessen bijvoorbeeld ook omgeschoold voor banen in de zorg”. Om dat grootschalig voor elkaar te krijgen, is er nog wel iets nodig. Strijk: “Opleidingsbudgetten zijn nu vaak nog sectoraal, dat moeten we ontschotten! Dat is een belangrijke uitdaging in deze regio”.

Kansen en innovatie: groen economisch herstel

Onlangs is de green recovery statement getekend door zo’n 300 bedrijven, ook door een grote vertegenwoordiging bedrijven uit de Utrechtse regio. Deze verklaring bevat een dringende oproep aan de overheid om duurzaamheid en inclusiviteit centraal te stellen bij de coronaherstelplannen. De discussie over groen economisch herstel tijdens het Get Connected Jaarcongres wordt ingeleid door een video van Smart Solar Charging. De vraag die Bouwhuis hierbij stelt is: kunnen we ook hier vooruit investeren?

Aan tafel schuiven aan: Huib van Essen (gedeputeerde Utrecht), Maurice Knijnenburg (voorzitter Nederlandse Jeugdraad) en Edgard Creemers (investeringscommissie van ROM Regio Utrecht). Vanuit Brussel is ook Diederik Samsom via videoverbinding aanwezig.

Volgens Samsom zijn er hele grote kansen. “Iedereen is ervan doordrongen dat de wederopbouw na corona een groen karakter moet hebben. Waarom zouden we eerst de oude economie weer opbouwen om die daarna naar een duurzame economie om te vormen?” Daarom wordt er vanuit Brussel 750 miljard euro beschikbaar gemaakt, bovenop 1000 miljard die al klaarligt voor komende vier jaar. “Dat pakket moet toch een verschil kunnen maken”, denkt Samsom.

Dit geld is beschikbaar voor landen op basis van de plannen die de landen indienen. Nederland moet nog komen met een plan. Italië heeft samen met alle regio’s een plan gemaakt en Nederland kan dat ook zo doen, volgens Samsom. “Het renoveren van woningen op grote schaal is een goed voorbeeld. Daarvoor is innovatie nodig en dat vergt investeringen”. De ROM regio Utrecht ondersteunt daar ook bij door bijvoorbeeld het verstrekken van risicokapitaal, als een ondernemer een goed plan heeft. Daarbij heeft de ROM, net als Brussel een voorwaarde: dat het niet klein en versnipperd in de regio wordt opgepakt. Creemers: “Als het te klein is dat gaat efficiëntie verloren, krijg je het niet georganiseerd. Isolatie van woningen is laaghangend fruit. Een stap die je in ieder geval zou willen nemen en dan wel in één keer groot, anders schiet het niet op. Als er een ondernemer komt met mooie innovatie, dan hebben we het Proof of Concept- fonds voor vroege fase of het participatiefonds in latere fase”.

Van Essen vindt het mooi dat er ook Europees gezien zoveel aandacht is voor de energietransitie en groen herstel. “We zijn hier in de regio bezig met een coalitieakkoord met de naam: nieuwe energie voor Utrecht. We willen naar aardgasvrij in de gebouwde omgeving dat zijn heel veel woningen. De kans is nu om te komen tot een combinatie: met geld vanuit Europa en de slagkracht die dat biedt komen tot wijkgerichte aanpakken en die vervolgens opschalen tot concepten. De Provincie Utrecht wil daarbij bewoners en bedrijven ontzorgen. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld zorginstellingen, scholen en sportorganisaties met vastgoed. Wij kunnen deze partijen helpen en adviseren, zodat het makkelijker wordt”.

Maurice Knijnenburg van de Nationale Jeugdraad vult aan: “Het is goed om nu investeringen naar voren te halen. Maar we moeten wel goed kijken waar het geld precies aan uitgegeven wordt. Het is natuurlijk eigenlijk geld van de toekomstige generatie. Hoe gaan de investeringen ons in de toekomst geld opleveren? Draagvlak onder jongeren belangrijk, en dat is er zeker wel als het gaat om het klimaat”. Daarmee aan de slag gaan, lijkt een plan dat alle tafel- en videogasten, een goed idee vinden.

Samsom heeft een advies:  “Ik moedig elke regio aan om met creatieve en goede duurzame investeringsplannen te komen. Het komende kwartaal is het kwartaal om de plannen te realiseren. We willen het geld snel investeren, anders hoeft het niet meer”. Van Essen haakt daarop in: “De Provincie voelt de urgentie ook. Maar het is ook een transitie die niet na dit kwartaal ook al klaar is. We hebben in Utrecht te maken met een enorme groei die gepaard gaat met een woningbouwopgave. Dat moeten we in samenhang met andere thema’s, zoals duurzame mobiliteit oppakken. Bijvoorbeeld door woningen te bouwen rond hoogwaardig OV voor een goede, schone bereikbaarheid. Dat vraagt om grote investeringen”.

AI aan tafel

Hoe staat het met innovatie in de regio en wat zijn de kansen voor Artificial Intelligence (AI)? Ook daaraan is een tafelgesprek gewijd. Arjan van den Born, directeur van de ROM regio Utrecht ging in gesprek met Peter Bruggink van mediatechnologiebedrijf NEP NL en Kees Verhoeven van D66.

NEP NL is al aan de slag met AI in de media. Bruggink: “Er moet steeds meer content gemaakt worden, en je moet best doen om dat heel interessant te maken én het moet steeds goedkoper. AI kan het maakproces beter en efficiënter maken”.

Utrecht heeft op AI-vlak goede kansen, volgens de heren aan tafel. De Rijksoverheid investeert 1 miljard euro in de ontwikkeling van AI.  Kees Verhoeven: “Het heeft even geduurd voordat de Nederlandse overheid kansen zag. Nu is er ook een coalitie: de Nederlandse AI coalitie, waarbij al veel bedrijven aangetakt zijn”. Bruggink laat weten dat ook NEP gaat ook aanhaken.

Van den Born: “AI is alleen maar interessant als er data is en die heeft de regio Utrecht. Er is data uit de zorg, en media en er is gaming data. Je ziet echt een DNA van de regio ontstaan. We moeten nu bedrijven, wetenschap en overheid samenbrengen in een werkend ecosysteem”. Aan ondernemers uit de regio heeft hij nog een oproep: “Heb je een goed idee op het gebied van AI? Kom dan naar de ROM en dan gaan wij investeren!”

Innovatie voor gezond stedelijk leven: Nelen & Schuurmans

Op 8 oktober wisselde ook deze wisselbokaal  ‘Utrecht Versnelt’ van (tijdelijke) eigenaar. Aan het Utrechtse innovatieve waterbedrijf Nelen & Schuurmans de eer.  De wisselbokaal is bedoeld voor een initiatief of organisatie uit de regio die een aantoonbare bijdrage heeft geleverd in het versneld realiseren van een innovatieve oplossing voor gezond stedelijk leven. Lees hier meer over Nelen & Schuurmans, hun internationale ambities en bijdrage aan gezond stedelijk leven.

Aanbod aan het kabinet

De commissaris van de Koning in de Provincie Utrecht, Hans Oosters, mocht het Get Connected Jaarcongres afsluiten: “We hebben heel veel te bieden als Utrecht. Dat is vandaag ook wel gebleken, Utrecht is een competitieve regio, met een prachtig bedrijfsleven en kennisinstellingen die aan de wereldtop staan. We hebben veel te bieden. Dat willen dan ook aanbieden in partnerschap aan kabinet. Niet door wensenlijst neer te leggen, maar door aan te bieden waar Utrecht sterk in is en aan te geven wat Utrecht nodig heeft om sterk en competitief te blijven”. Utrecht is vanwege de ligging van nationaal belang. De uitdagingen van deze regio daarmee ook. Denk bijvoorbeeld aan woningbouw en mobiliteit. Er moeten betaalbare woningen zijn, en schone mobiliteit: “Het een kan niet zonder het ander. De  Provincie en gemeente Utrecht maken nu een omgevingsvisie en daar kiezen we de kracht van de stad Utrecht. Binnenstedelijk uitbreiden heeft voordelen: werk en mobiliteit zijn daar beschikbaar. Tegelijkertijd zijn stedelijke gebieden lastige locaties voor uitbreiding. Daar waar het lastig is, is steun van de overheid nodig, bijvoorbeeld met passende regelgeving”.

Afscheid Henk Broeders

Het Get Connected Jaarcongres eindigt met afscheid. Afscheid van het publiek en deelnemers door heel de regio, maar ook van de voorzitter van EBU, Henk Broeders. Oosters bedankt hem voor zijn inzet de afgelopen zeven jaar: “De verwachtingen zijn meer dan waargemaakt. Je hebt de EBU gemaakt tot wat het nu is. Je hebt laten zien dat je bestuurder kunt zijn, maar dat je altijd ondernemer bent gebleven. Markant vind ik ook de uitspraak dat maatschappelijke opgaven, die we als regio hebben, investeerbaar moeten zijn. Daarmee heb je de connectie weten te leggen tussen de overheid en wat het bedrijfsleven kan bieden om maatschappelijke vraagstukken met elkaar op te lossen”.

Ook deel 1 van het verslag lezen?

Foto: Bart Heemskerk