Landelijke scholingsregelingen, zoals STAP, schieten hun doel voorbij. Geef regio’s de ruimte om de scholing van werknemers en werkzoekenden zo in te richten dat deze wél aansluit bij de regionale behoeften, betogen Joyce Oomen (programmacoördinator Utrecht Talent Alliantie) en Michiel Dijkman (directeur Economic Board Utrecht).
Nederland kent de krapste arbeidsmarkt van de EU. Het grootst zijn de problemen in Utrecht: één werkzoekende kan kiezen uit twee banen. Deze krapte remt zowel de welvaart als ons welzijn. Sectoren van groot maatschappelijk belang komen in de problemen. Denk aan de zorg, de techniek, het onderwijs en de ICT. Als arbeidskrachten eenvoudiger naar deze sectoren kunnen overstappen, lossen we een deel van het probleem op. Hoe krijgen we dat voor elkaar? De regio’s doen veel, maar daarbovenop bevindt zich een lappendeken van Rijksregelingen. En die zijn niet altijd even effectief.
Zo ging op 3 juli de nieuwe aanvraagperiode van STAP (STimulering Arbeidsmarkt Positie) in. Werkzoekenden en werknemers die een opleiding volgen, kunnen € 1.000 subsidie van het Rijk krijgen. Al binnen twee uur was 20 miljoen uitgegeven. De vraag is wat het effect is van deze ongerichte manier van geld uitdelen. Op STAP is dan ook veel kritiek. Veel vergoede opleidingen hadden een beperkte relevantie voor de arbeidsmarkt.
Feit is dat STAP per 1 januari 2024 stopt. Een logisch moment om de samenwerking tussen Rijk en regio’s anders vorm te geven. Waarbij de regio’s meer te zeggen krijgen over de uitvoering van het beleid en regelingen beter zijn afgestemd op wat er in de regio al tot stand is gekomen. Regio’s weten namelijk heel goed wat er in hun gebied nodig is. Ze staan dichtbij werkgevers, werknemers, het onderwijs en de kennisinstellingen. Regio’s zijn heel effectief om structuren en interventies te bedenken die werkelijk bij de behoefte van werkgevers en werknemers aansluiten.
Zo kent de regio Utrecht de TechnoHUB die ruim honderd bedrijven ondersteunt met een leven lang ontwikkelen en innoveren in de techniek. De Utrechtse techniek, wel te verstaan, want in regio Utrecht, als Heart of Health, is de behoefte aan technici anders dan bijvoorbeeld in de regio Eindhoven. De roep om de regio’s meer in hun kracht te zetten komt overigens niet alleen van de regio’s zelf: het aantal verzoeken vanuit de Tweede Kamer om tot meer afstemming te komen, stapelen zich op.
Utrecht geeft sinds 2022 vorm aan die regionale aanpak via de Utrecht Talent Alliantie. De regio bouwt via een human capital agenda aan een structuur voor een leven lang ontwikkelen (gericht op zorg, onderwijs, techniek en ICT). Onder meer via het platform MaakJeStap, een online gids die het opleidingsaanbod voor (om)scholing voor werkenden ontsluit. Via dit platform kwamen kort na de start al 1.250 werknemers in contact met een opleidingspartner.
Vanaf 2025 krijgt een leven lang ontwikkelen waarschijnlijk een wettelijke grondslag. Een initiatief als MaakJeStap zou nog effectiever worden wanneer de wet erin voorziet dat de scholingsmiddelen van een leven lang ontwikkelen regionaal worden ingezet.
Kortom: regio’s doen al veel om ‘ontwikkelen’ te stimuleren. Dat kan nog veel effectiever als de regio’s de toegangspoort worden voor landelijke fondsen. Daarnaast is het zaak dat het Rijk de regio’s meer betrekt bij de uitvoering van arbeidsmarktbeleid. Vanuit het idee: het Rijk bepaalt de richting, maar de regio’s de route.
Foto: Jos Hummelen
